Từ tháng 7/2025, Chỉ thị 20 yêu cầu Hà Nội cấm toàn bộ xe máy dùng nhiên liệu hóa thạch trong khu vực vành đai 1 từ 01/7/2026, tạo cú hích mạnh cho lộ trình “điện hóa” giao thông đô thị. Khảo sát của Mibrand thực hiện tại Hà Nội nhằm đo mức độ sẵn sàng chuyển đổi, rào cản và kỳ vọng chính sách, cho thấy người dân đã nhận biết rộng rãi và đồng thuận có điều kiện với chủ trương này.
Chính sách thúc đẩy thị trường xe hai bánh chuyển mình
Theo Mordor Intelligence, quy mô thị trường xe hai bánh Việt Nam đạt khoảng 4,55–4,6 tỷ USD năm 2025 và được dự báo tăng lên khoảng 6,0 tỷ USD năm 2030 với tốc độ tăng trưởng ~5,7%/năm. Trong đó, xe máy xăng hiện là phương tiện thống lĩnh thị trường Việt Nam, trong đó ông lớn Honda chiếm hơn 80% thị phần, bán khoảng 2,6 triệu xe tại Việt Nam trong năm 2024.
Tuy nhiên, lộ trình điện hóa tại Việt Nam đang tăng tốc nhờ chính sách và chuyển dịch thị hiếu. Động thái này tạo áp lực dịch chuyển phương tiện sang điện và làm thay đổi khuôn khổ ra quyết định của người tiêu dùng thành thị.
Dữ liệu của ngành xe cho thấy, doanh số bán xe của Honda tại Việt Nam trong tháng 8 giảm gần 22% so với tháng 7, tương đương mức giảm 13% so với cùng kỳ năm trước.
Dù vậy, sự thay đổi về chính sách và kỳ vọng người dùng đang làm nền tảng thống trị này lung lay, mở ra cơ hội cho các nhà sản xuất xe điện trong nước.
Tại sao xe điện chưa thuyết phục được nhóm trưởng thành?
Khảo sát của Mibrand cho thấy rằng cảm giác không an toàn và thiếu cơ sở hạ tầng là những yếu tố quan trọng khiến người tiêu dùng còn e ngại. Theo đó, 62% người tiêu dùng lo ngại thiếu trạm sạc công cộng, và gần 40% lo sợ hết pin giữa đường hoặc gặp sự cố liên quan đến pin. Những vấn đề này tạo ra một tâm lý không yên tâm, khiến người tiêu dùng không sẵn sàng đầu tư vào xe điện mặc dù xe điện có tiềm năng tiết kiệm chi phí vận hành lớn.
Tuy nhiên, các cuộc phỏng vấn định tính với người tiêu dùng cho thấy một trong những yếu tố lớn nhất khiến xe điện chưa thể phát triển mạnh mẽ là hình ảnh xe máy điện bị gắn mác “xe học sinh”.
Tại sao xe điện chưa thuyết phục được nhóm trưởng thành?
Trong nhận thức phổ biến, dòng xe điện phổ thông thường có giá đầu vào thấp, thiết kế nhỏ gọn, tốc độ ở mức vừa phải và không cần bằng lái, vì vậy phù hợp nhất với học sinh, sinh viên hoặc người chỉ di chuyển các chặng ngắn trong khu vực nội thành. Thương hiệu vì thế bị đặt vào khung sử dụng mang tính “tạm thời” thay vì “phương tiện chính” của người đi làm.
Theo khảo sát của Mibrand, gần 80% người được khảo sát di chuyển trong phạm vi từ 5–20 km/ngày. Bên cạnh đó, ngân sách cho nhiên liệu & bảo trì phương tiện mỗi tháng tập trung chủ yếu dưới 1 triệu VND, trong đó mức 700.000 – 1 triệu VND chiếm tỷ cao nhất (gần 85%). Đây là quãng đường và ngân sách bảo dưỡng lý tưởng cho xe điện, đặc biệt trong bối cảnh di chuyển nội đô ngắn và đều đặn.
Các rào cản thực dụng vẫn hiện hữu và liên kết chặt chẽ với tâm lý kể trên. Người dùng trưởng thành băn khoăn về hạ tầng sạc tại nơi ở và nơi làm việc, độ bền xe sau một vài năm sử dụng, độ suy hao của pin và giá trị bán lại. Trong bối cảnh ngân sách hàng tháng đã tối ưu cho xe điện, chính trải nghiệm tiện ích khi sử dụng mới là biến số quyết định, chứ không đơn thuần là chi phí nhiên liệu.
Ở chiều kỳ vọng tương lai, cơ hội của xe điện trong hai đến ba năm tới là có thật, miễn là các bên liên quan cùng tháo gỡ rào cản nhận thức về hình ảnh phương tiện cho học sinh, củng cố hạ tầng sạc trong bán kính sinh hoạt của người đi làm và chuẩn hóa dịch vụ sau bán hàng để giảm rủi ro tâm lý khi chuyển đổi.
Theo khảo sát của Q&Me, 54% người được hỏi cho biết sẽ mua xe điện cho lần kế tiếp, trong đó 13% “chắc chắn chọn” và 41% “có thể sẽ chọn”. Đáng chú ý, hơn 50% số người được khảo sát cho biết họ sẵn sàng chuyển đổi sang xe điện trong 3 năm tới nếu có chính sách hỗ trợ tốt. (theo khảo sát của Mibrand).
Xe điện cần một chiến lược chuyển đổi toàn diện
Mặc dù người tiêu dùng có tâm lý sẵn sàng chuyển đổi, nhưng hiện tại xe điện vẫn chưa thể trở thành một lựa chọn chính cho đa số người tiêu dùng Việt Nam, đặc biệt là những người trưởng thành. Hình ảnh xe điện bị gắn mác “xe học sinh” cùng với các vấn đề về hạ tầng và chi phí thay pin là những yếu tố cản trở lớn nhất.
Tuy nhiên, chi phí vận hành thấp và quãng đường di chuyển phù hợp vẫn là lợi thế lớn của xe điện, đặc biệt tại các đô thị lớn. Việc giải quyết những vấn đề về hạ tầng sạc, tăng cường chính sách hỗ trợ, và định vị lại hình ảnh xe điện sẽ là những yếu tố then chốt giúp xe điện trở thành lựa chọn thay thế khả thi trong tương lai gần.
Để chuyển đổi xanh thực sự trở thành xu hướng, cần có một chiến lược toàn diện, từ thay đổi hình ảnh xe điện, cải thiện cơ sở hạ tầng, cho đến thực thi các chính sách ưu đãi. Khi đó, việc chuyển sang xe điện sẽ không còn là một sự lựa chọn khó khăn, mà là một bước đi tất yếu của người tiêu dùng Việt Nam.
Thông tin liên hệ:
Website: www.mibrand.com.vn
Người liên hệ: Mr. Lại Tiến Mạnh – Giám đốc Điều hành
Điện thoại: 0902 598 228
Email: tienmanh.lai@mibrand.vn
Địa chỉ: Số 22, P. Mai Anh Tuấn, Chợ Dừa, Đống Đa, Hà Nội